(bron: www.marezate.nl) Robert K.Greenleaf begon zo’n dertig jaar geleden te schrijven over leiderschap. Zijn ideeën worden gedragen door twee sterke pijlers: Greenleafs jarenlange ervaring als Directeur Management- Development bij AT&T enerzijds, anderzijds zijn doorleefde spiritualiteit die in zijn leven en werk een belangrijke plaats innam. Toen al schreef Greenleaf over thema’s die vandaag de dag hot items zijn:
– Leidinggeven is veel meer dan techniek en theorie. Echte leiders hebben persoonlijkheid, bezieling, waarden en idealen.
– Leven is meer dan werken en functioneren. Naast werk spelen veel meer aspecten, zoals relaties, emoties, idealen en verantwoordelijkheden een rol in de wijze waarop men leven als zinvol ervaart.
– Goed functioneren doe je samen. De taak van de leidinggevende is dit ‘samen’ mogelijk te maken en gestalte te geven, te faciliteren.
Greenleaf betitelde zijn gedachten over leidinggeven als ‘Servant Leadership’. Leiding-geven is een dienst de je een ander bewijst. In elk bedrijf, elke organisatie zijn mensen aangewezen om leiding te geven. Toch is leidinggeven niet zozeer een recht of positie, als wel een verantwoordelijkheid. Het hangt nog maar van de situatie af wie deze het beste kan dragen. In Greenleafs eigen woorden:
‘Een leider is in de eerste plaats dienaar. Het begint met een fundamenteel, natuurlijk gevoel van dienst te willen zijn. Vervolgens kan zorgvuldig afwegen je er toe brengen dat als juist in de vorm van leiden te willen doen. Het specifieke van dit leidinggeven komt tot uiting in de zorg die gegeven wordt, om er zeker van te zijn dat in de primaire behoeften van de ander wordt voorzien. De beste test: groeien diegenen die je dient, als mens? Worden ze gezonder, wijzer, vrijer en zelfstandiger? Ontwikkelen ze zich zodanig dat ze ook zelf dienaar en dienstbaar willen zijn?’
Enkele uitgangspunten van Greenleaf
– Mensen zijn zichzelf, uniek, specifiek, in onderscheid (maar niet als tegenstelling!) tot ieder ander.
– Mensen zijn totaal, heel (holistisch), multi-dimensionaal en mogen of kunnen nooit herleid worden tot bijvoorbeeld hun beroepsmatig functioneren.
– Mensen hebben een wezenlijke behoefte aan waarde en betekenis van henzelf en van hun leven.
– Mensen zijn gemeenschapswezens, kunnen niet zonder anderen, in een wederkerige verhouding van ‘er voor elkaar zijn’.
Daarom zullen leiders:
– mensen helpen te groeien in en naar hun unieke persoonlijkheid.
– oog hebben voor de totale mens en niet alleen voor de directe, functionele aspecten; uitgaan van de intrinsieke waarde van de ander.
– in een houding van dienstbaarheid mensen helpen waarde te geven en te beleven aan hun leven als geheel en, meer specifiek, aan hun werk en functie.
– vormen van gemeenschap creëren en ondersteunen, bijvoorbeeld in de werksituatie en oog hebben voor de relatie tussen werk en sociale verbanden.
De dienaar als leider
Dienaar en Leider: kunnen deze twee rollen samengaan in één persoon? En kan een dergelijke persoon in de wereld van vandaag echt leven en productief zijn? In dit essay beantwoordt Robert Greenleaf beide vragen bevestigend en legt hij uit waarom en hoe….