“Vaker durven falen bevordert innovatie”. Dat is de titel van de nieuwsbrief van het Innovatieplatform die geheel gewijd is aan het rapport Grenzen zoeken, grenzen verleggen (pdf) dat 31 mei is aangeboden aan de regering. In de nieuwsbrief wordt ingegaan op de volgende onderwerpen:
Update 11 aug: link pdf file hierboven niet (meer) beschikbaar daarom een nieuwe link: Grenzen zoeken, grenzen verleggen (pdf) of de file uit mijn Furl archief. Tot slog van de server: Download grenzen_zoekenx_grenzen_verleggen_x_mei_2005.pdf

– Anders werken
– Minder regels, meer ruimte
– Alle Nederlandse interpretaties van aanbestedingsregels afschaffen
– Percentage overheidsbegroting reserveren voor innovatiebevordering
– Innovatiebevorderende overheid is noodzaak

Het Innovatieplatform wil meer werk maken van innovatie. De rol van de overheid als dinestverlener, inkoper en investeerder is een wezenlijke. In het slot van het rapport staat het ambitieniveau en het advies aan de overheid kort samengevat:

“De overheid speelt een cruciale rol bij het bevorderen van maatschappelijke innovaties. Bijna de helft van het bruto binnenlands product bestaat uit overheidsuitgaven. De overheid is in al haar verschijningsvormen een cruciale factor in het economisch en maatschappelijk verkeer.

Het Innovatieplatform roept de overheid op haar potentiële innovatiebevorderende rol aanzienlijk uit te breiden. Daartoe dient zij haar optreden als dienstverlener, investeerder en inkoper – meer dan nu het geval is – te plaatsen in het kader van het bevorderen van maatschappelijke innovaties.

Het versterken van de rol van innovatieve actor impliceert het nemen van risico’s. Dat vraagt van de overheid dat zij haar maatschappelijke functioneren anders interpreteert. Het bevorderen van innovatie is niet alleen een kwestie van het aanpassen van beleid, structuren en financieringsstelsels. Het is vooral ook een uitdaging op het gebied van de cultuur binnen de overheid.52 Die moet volgens het Innovatieplatform meer gericht worden op publiek ondernemerschap en innovatie bevordering.

Allereerst is in die cultuur commitment aan innovatie van bestuurders en topambtenaren een absolute noodzaak. Zij zullen moeten uitdragen dat het aanpakken van complexe maatschappelijke vraagstukken om innovatieve werkwijzen vraagt waarbij gecalculeerde risico’s genomen moeten worden. Er moet ook ruimte zijn voor trial and error en voor het leren van minder succesvolle innovaties. Niet het vermijden van risico’s moet het belangrijkste kenmerk zijn van het over-heidshandelen als het gaat om dienstverlenen, investeren en inkopen. Het overheidshandelen dient juist gericht te zijn op het zoeken en verleggen van grenzen.

De betrokkenheid van politici, bestuurders en topambtenaren moet zeker ook tot uiting komen in een beloningsbeleid dat gericht is op het stimuleren van innoverend gedrag. Bij de benoeming van leidinggevenden verdienen criteria als innovatiekracht en vernieuwingsdrang extra aandacht naast inhoudelijke competenties en procesvaardigheden. Hun medewerkers dienen op hun beurt ruimte te krijgen voor innovatief handelen en zij moeten geprikkeld worden tot eigen initiatief en ondernemerschap.

Daarnaast kan de samenwerkingsbereidheid tussen departementen vergroot worden door afdelingen nadrukkelijk aan te spreken op de resultaten die ze in interdepartementaal verband boeken. Het doel moet zijn dat innoverende ambtenaren worden beloond in plaats van dat ze worden bekritiseerd, omdat een van hun innovaties niet aan de verwachtingen heeft voldaan. Die verandering moet volgens het Innovatieplatform gestalte krijgen binnen alle lagen van de overheid.

Innoverend handelen impliceert samenwerking en het combineren van ideeën. Daarom moet de ontkokering binnen de Rijksoverheid met kracht worden gestimuleerd en de mobiliteit tussen ambtelijke diensten verder worden versterkt.

Al met al moet de in gang gezette cultuuromslag sterk worden verbreed en continue aandacht krijgen. Want dan zal de overheid in staat zijn om de maatschappelijke vraagstukken van dit moment succesvol aan te pakken door middel van een sterke gerichtheid op innovatie. Het Innovatieplatform maakt zich daar sterk voor.”

De adviezen uit het rapport even kort op een rijtje gezet:

ADVIEZEN DIENSTVERLENEN
Actie 1: Neem irritaties ten aanzien van regels en toezicht weg
Actie 2: Zorg voor versnellen en uitbreiden E-government
Actie 3: Richt incentives op innovatiebevordering
Actie 4: Zorg voor garantiestelling en winstdeling t.b.v. maatschappelijk ondernemen
Actie 5: Versterk rol van consument

ADVIEZEN INVESTEREN
Actie 6: Stel vijf Deltabudgetten in voor innovatieve maatschappelijke investeringen
Actie 7: Verbreed inzet Fonds Economische Structuurversterking (FES)
Actie 8: Reserveer 2,5 procent begroting departementen voor innovatiebevordering
Actie 9: Benut kennis, middelen en innovatiekracht van private partijen beter

ADVIEZEN INKOPEN
Actie 10: Hanteer launching customership als expliciete doelstelling
Actie 11: Gebruik juridische ruimte om innovatiebevorderend in te kopen
Actie 12: Verbeter toegang inkoop- en aanbestedingstrajecten van overheid
Actie 13: Laat meer kennis inkopen bij innovatief MKB door SBIR-NL
Actie 14: Versterk strategisch vermogen inkopen

De diverse acties worden uitbreid behandeld in het rapport (pdf).
Update 11 aug: rapport (pdf)