In Trouw vandaag een verdiepingsartikel over de mediarevolutie (via mf). Er worden een aantal trends aangegeven van wat de consumenten willen:

– meer duiding van nieuws (maar niet de kant-en-klare duiding van de traditionele media),
– meer amusement,
– meer zelf kiezen wanneer ze naar een programma kunnen kijken of luisteren,
– meer ’doe-het-zelf’-media

Tja, user in control, zullen we maar zeggen. Overigens een goed artikel dat het lezen waard. Vooral ook omdat er een aantal standpunten van ‘subject matter experts’ uit de doeken wordt gedaan. En natuurlijk lezen we er van alles over het democratiseringsproces in de media en het gebruik van de techniek. Dat daar weblogs en podcasts bij genoemd worden is ook logisch.
Het is wel jammer dat je vaak, en zo ook in dit geval, de techniek of de media als uitgangspunt ziet om het te beschrijven. Kijk maar naar de titel. Waarom niet de mens als uitgangspunt nemen? Dat is volgens mij het vertrekpunt. Omdat we als mens veranderen, verandert de techniek, de media etc. En niet andersom. De mensen zoeken oplossingen om datgene te doen wat ze willen doen en dan moet de techniek op de schop en de traditionele gevestigde ordes ook.
Ik noem het nog maar eens: we komen uit een tijd van sociale regelgeving (het stoplichten-tijdperk noem ik dat maar, de zwijgende mens), waarin traditionele media en de techniek als zodanig een prima functie vervulden. Maar nu komen we terecht in een tijdperk van communicatieve zelfsturing (ik noem dit het rotonde-tijdperk als vervanging van de stoplichten, met de creatieve mens. Nee niet alleen de ‘sprekende mens’). We sturen en doen dat zelf. We communiceren en sturen bij op basis van feedback. Daarom dus: duiding, zelf kiezen, doe-het-zelf ‘media’. Die zelfsturing gaat met vallen en opstaan, dat noemen we leren. Maar dat leren gaat nu veel sneller dan in het verleden. We zijn immers ‘connected’ en richten onze antennes. We monitoren wat anderen doen en kunnen reflecteren omdat we zelf iets produceren. We consumeren dus wat we zelf produceren. En achter dit hele fenomeen zit slechts een simpel gegeven dat dit stuurt. Nee, niet het verstand, nee niet de wetenschap. Het gevoel is het sturingsmechanisme. De logica van het gevoel stuurt. Je voelt aan je theewater wanneer iets echt is, waar is, onethisch is. En als je niet goed stuurt op basis van je gevoelens (ofwel je gevoelens kloppen nog niet bij de werkelijkheid) dan voel je je rot. De emoties lopen dan op, je loopt over, bent de weg kwijt. We moeten (nee liever: we mogen) dus leren denken in het nieuwe systeem. Denken in het systeem van communicatieve zelfsturing (rotonde-tijdperk). Als we handelen in het nieuwe systeem, en denken in het oude systeem van sociale regelgeving gaat het dus fout. Je voelt je dan ook rot, ontheemd, verweesd. Zoiets als ik ga webloggen maar het mag eigenlijk niet. Dat lukt je dus van je-lang-zal-ze-leven niet. Nee gevoel en handelen moeten kloppen. Als je bijvoorbeeld dus wilt webloggen dan moet je voelen dat je wilt webloggen. Of liever andersom. Je voelt dat je iets wilt ondernemen, je gaat dat doen en je hebt er vrede mee. Ook al weet je dat velen je niet kunnen of willen volgen. Zij staan nog voor dat rode stoplicht te wachten terwijl er niemand aan komt, terwijl jij een rotonde op rijdt.
Overigens is er natuurlijk geen goed of slecht in dit kader. Die stoplichten zullen heel langzaam gaan verdwijnen, als ze dat la doen. Er is alleen sprake van een leerproces. En dat is bij iedereen uniek. Maar opgeteld bij elkaar maken al die leerprocessen imho onderdeel uit van een groter geheel, een grotere samenhang, dat deel gaat uitmaken van ons collectief bewustzijn. Plat gezegd: we netwerken ons suf en connecten en sharing in de blogsphere. Want hoe bouwen we anders dat collectief bewustzijn op? Het is immers communicatieve zelfsturing.
Mooie tijden, mooie ontwikkelingen. Maar een revolutie? Och het is maar vanuit welk perspectief je kijkt en met welke maat je meet. Trouwens: meten is ook een ‘stoplichten-tijdperk-gedoe’. Om iets te willen weten. Controle te houden, te hebben. Maar we moeten juist loslaten. User in control is niet controle willen houden met wetten, regels, eenheden etc. Nee, zelf beslissingen durven nemen van wat wel en wat vooral niet. Niet alles in en onder controle willen houden. Ja dan word je ziek. Je kunt het dan nl. niet meer bijbenen, je snapt het niet meer. Weer het denken in het verkeerde systeem: controle houden in een tijdperk van communicatieve zelfsturing. Dat lukt je dus nooit. Wat lukt dan wel. Je antennes richten, connecten en dan kijken wat je opvangt. Het dan consumeren en produceren ofwel leren. Of nog beter gezegd: er iets mee creëren. En creatie is iets anders dan maken. Maken is productie en daar komen we juist vandaan. Creatie is het zelf maken van iets wat er nog niet is of slechts gedeeltelijk. Jawel, de zelfsturing weer! En die creatieve mens zullen we steeds vaker tegen komen. Kijk maar eens goed om je heen. Richt je antennes maar eens. Maar kom wel uit die tunnel. Blijf niet staan wachten voor dat rode stoplicht terwijl er niemand anders is.
Een revolutie? Nee, meer een evolutie.